Kiedy należy zarejestrować się do VAT za granicą?

W czasach globalizacji handlu wielu przedsiębiorców chętniej nawiązuje współpracę z zagranicznymi kontrahentami oraz sprzedaje swoje towary do konsumentów poza granicami Polski. Nierzadko decyzje biznesowe mają wpływ na rozliczenia podatku VAT w Polsce oraz poza jej granicami. Najważniejsze aspekty dotyczące konieczności rejestracji w celu rozliczenia podatku VAT przybliżymy w poniższym artykule, bazując na przykładach.

Regulacje prawne

autor: ASB Group

Zasady opodatkowania międzynarodowej dostawy
Towary wysyłane lub transportowane
Towary instalowane lub montowane
Transakcje łańcuchowe
Transakcje e-commerce i rejestracja do celów podatku VAT za granicą
Podsumowanie

Zgodnie z ustawą VAT (art.5 ust.1) opodatkowaniu podlegają następujące czynności:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
eksport towarów,
import towarów na terytorium kraju,
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
wewnątrzwspólnotowa dostawa towaru.

Jako terytorium kraju rozumie się terytorium Rzeczpospolitej Polskiej (art.2 pkt.1 z zastrzeżeniem art. 2a), a sprzedaż zdefiniowana jest jako odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 pkt 22 ustawy o VAT).

Z powyższych przepisów wynika zasada terytorialności podatku VAT. W myśl tej zasady obowiązek podatkowy powstaje w tym kraju, w którym czynności są wykonywane. W szczególności w przypadku zagranicznej sprzedaży nie łatwo jest określić miejsce wykonania czynności i dla wielu firm, które dopiero stawiają pierwsze kroki w transgranicznym e-handlu, nasuwają się pytania o realizację w praktyce tej zasady. W tym celu przybliżymy więc kilka przykładów sytuacji, w których mogą znaleźć się polscy podatnicy wraz z rozwiązaniami.

Zasady opodatkowania międzynarodowej dostawy

Towary wysyłane lub transportowane

Dla towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub osobę trzecią, miejscem opodatkowania jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.

Przykład 1.

Towary zostały sprzedane przez polskiego podatnika firmie niemieckiej. Odpłatny transport towarów nastąpił z Polski na Słowację. Dostawa podlega opodatkowaniu w Polsce.

Towary instalowane lub montowane

W przypadku towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz – miejscem opodatkowania jest miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane. Instalacją lub montażem nie określa się prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem (art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT).

Przykład 2.

Spółka polska produkuje urządzenia dla przemysłu spożywczego służące do wykrawania ciasta. Urządzenie zostało sprzedane do kontrahenta w Czechach. Uruchomienie i ustawienie parametrów nie jest skomplikowane i podatnik czeski może dokonać tego samodzielnie. Polski podatnik dostarcza urządzenie do Czech. Dostawa podlega opodatkowaniu w Polsce.

Przykład 3.

Polska Spółka „Alfa” produkuje specjalistyczne urządzenia dla przemysłu ciężkiego. Spółka dokonuje montażu i ustawienia parametrów maszyny. Alfa dostarcza urządzenie do hali czeskiego podatnika i dokonuje jego kalibracji. Dostawa urządzenia wraz z montażem podlega opodatkowaniu VAT w Czechach.3. Towary niewysyłane i nietransportowane

Zgodnie z art. art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT miejscem opodatkowania dla towarów niewysyłanych i nietransportowanych jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy. Nieistotne jest miejsce siedziby dostawcy i nabywcy.

Przykład 4.

Polska spółka zajmująca się obrotem nieruchomościami zakupiła nieruchomość w Monachium, a następnie dokonała jej odsprzedaży.

Transakcja ta podlega opodatkowaniu w Niemczech, czyli w miejscu położenia nieruchomości.

Transakcje łańcuchowe

Jak wynika z art. 22 ust. 2 ustawy o VAT, z transakcją łańcuchową mamy do czynienia, gdy towar sprzedawany jest kolejno przez kilku sprzedawców, ale jego transport odbywa się tylko pomiędzy pierwszym a ostatnim podmiotem w łańcuchu.

Schemat ilustrujący transakcję łańcuchową

Powyższy artykuł mówi o transakcjach łańcuchowych w przypadku których towar jest przedmiotem kilku kolejnych dostaw, chociaż fizycznie towar przemieszczany jest między pierwszym dostawcą a ostatecznym nabywcą – wtedy przyjmuje się, iż miał miejsce jeden transport.

Z uwagi na skomplikowanie transakcji łańcuchowych, należy każdorazowo poddać analizie warunki dostawy pomiędzy poszczególnymi podmiotami, uwzględniając sposób organizacji transportu, aby móc ustalić miejsce dostawy i ewentualny obowiązek rejestracji VAT w innym kraju.

Powyżej opisane przykłady mogą nakładać obowiązek rejestracji do VAT zarówno w Polsce, jak i zagranicą. Dlatego tak istotna jest każdorazowo analiza sytuacji biznesowej i upewnienie się w zakresie obowiązków podatkowych.

Transakcje e-commerce i rejestracja do celów podatku VAT za granicą

Dzięki wprowadzeniu w 2021 roku tzw. pakietu VAT dla e-commerce, opisanym w osobnym artykule, przedsiębiorcy prowadzący wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość mogą zarejestrować się do procedury VAT OSS. Procedura ta pozwala na rejestrację w jednym kraju unijnym i, tym samym, umożliwia uniknięcie obowiązku rejestracji do VAT w innych krajach unijnych, niż siedziba sprzedawcy, po przekroczeniu limitu 10 000 EUR. Należy pamiętać, że limit kwotowy dotyczy wysyłek do wszystkich krajów Wspólnoty Europejskiej.

Przykład 5.

Spółka Alfa sprzedaje towary na platformie internetowej do krajów unijnych. Dokonała sprzedaży do Niemiec w kwocie netto 5 000 EUR, do Czech w kwocie netto 2 500 EUR oraz do Słowenii w kwocie netto 2 500 EUR. Spółka Alfa powinna zarejestrować się do procedury unijnej VAT OSS (dokładniej o procedurze przeczytasz tutaj), aby móc zrezygnować z rejestracji w Niemczech, Czechach i Słowenii.

Procedura unijna VAT-OSS pozwala na rozliczenie podatku VAT w jednej deklaracji, którą należy złożyć do odpowiedniego organu podatkowego w państwie w którym podatnik posiada siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności.

Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość (WSTO) ma miejsce, gdy towary są wysyłane lub transportowane przez dostawcę lub na jego rzecz z państwa członkowskiego innego niż państwo, w którym kończy się wysyłka lub transport towarów do nabywcy (art. 14 pkt. 4 Dyrektywy VAT).

Co ważne, za miejsce świadczenia wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość uznaje się miejsce, w którym towary znajdują się w momencie zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy lub usługobiorcy (art. 33a Dyrektywy VAT). Reasumując, z punktu widzenia VAT podatek należy rozliczyć w miejscu siedziby konsumenta, po przekroczeniu ww. limitów kwotowych, i aby uchronić się przed rejestracją VAT oraz innymi obowiązkami z tym związanymi w wielu krajach UE warto rozważyć zgłoszenie do procedury VAT OSS.

Przykład 6.

Firma Alfa świadczy usługi streamingowe meczów sportowych we wszystkich krajach Wspólnoty Europejskiej. Firma Alfa powinna dokonać rejestracji we wszystkich krajach UE w których posiada użytkowników i odbiorców swoich usług. W ramach ułatwień rozliczeń podatkowych powinna zarejestrować się do procedury VAT OSS.

W wielu przypadkach, w ramach zapewnienia łatwiejszych przepływów towarów i szybkości dostaw, przedsiębiorcy posiadają centra logistyczne poza granicami kraju. Należy pamiętać, że posiadanie własnego centrum logistycznego również może generować konieczność rejestracji do VAT.

Przykład 7.

Polska Spółka Alfa posiada centrum logistyczne na Słowacji. Dokonuje przemieszczenia własnych towarów do magazynu, następnie dokonując sprzedaży B2C do różnych krajów UE z tego właśnie magazynu.

W opisywanym przykładzie, po pierwsze: podatnik powinien dokonać rejestracji VAT na Słowacji w celu zaraportowania przemieszczeń własnych towarów między państwami unijnymi. Następnie może dokonać wyboru do rejestracji do VAT-OSS w kraju siedziby, tj. w Polsce lub w każdym kraju unijnym, w którym siedzibę mają odbiorcy.

W tym miejscu należy nadmienić, iż w sprzedaży w popularnym modelu m.in. Amazon FBA, w którym jest możliwość przemieszczania towaru między magazynami w różnych destynacjach, na podatnika mogą być nałożone dodatkowe obowiązki rejestracyjne. W takich sytuacjach może okazać się konieczna konsultacja z doradcą podatkowym, specjalizującym się w krajowym podatku VAT.

Kolejną ważną kwestią jest odmienność krajowych regulacji VAT w krajach unijnych. Mimo iż kraje wspólnoty ujednoliciły krajowe ustawodawstwo względem Unijnej Dyrektywy VAT, wciąż w poszczególnych krajach niektóre elementy, takie jak np. termin złożenia deklaracji, sposób jej złożenia, zakres wymaganych danych czy też składane formularze są odmienne.

Podsumowanie

Z perspektywy biznesu, rejestracja w wielu krajach powoduje dodatkowe koszty obsługi procesu, często przysparza trudności w kontaktach z lokalnymi organami podatkowymi, niejednokrotnie wprowadza dezorientacje samych podatników związaną z wymaganiami podatkowymi w poszczególnych krajach. Dlatego jeżeli mamy taką możliwość, warto rozważyć skorzystanie z rozwiązań ułatwiających rozliczanie podatków wprowadzanych przez ustawodawstwo unijne, a w razie potrzeby – korzystanie w zaufanych lokalnych doradców podatkowych.

Powrót