COD to skrót od określenia „Cash on Delivery”; po polsku najczęściej określany jako „płatność za pobraniem”, oznacza usługę pobrania płatności za zamówienie podczas dostarczenia towaru do klienta. To model płatności za zakupy online popularny w wielu europejskich krajach.

PUDO to skrót od określenia „Pick-Up, Drop-Off”; określenie miejsca, w którym można odebrać lub nadać przesyłkę. To ciesząca się dużą popularnością wśród konsumentów metoda logistyki ostatniej mili, dostępna w ofertach operatorów logistycznych w Polsce i za granicą. Punktem PUDO mogą być sklepy i punkty usługowe, automaty paczkowe, kioski. Wykorzystanie PUDO w logistyce daje klientowi elastyczność w wyborze miejsca dostawy i momentu nadania lub odebrania przesyłki.

Q-commerce to skrót od angielskiego określenia quick commerce - model handlu elektronicznego, w którym przewiduje się szybką dostawę produktu na żądanie. Model ten zakłada maksymalne skrócenie procesu dostawy produktów do nabywcy, nawet do kilkunastu minut od złożenia zamówienia. Najbardziej popularne platformy q-commerce w Polsce oferują zakup produktów spożywczych, chemii gospodarczej i artykułów gospodarstwa domowego z dostawą do domu. Funkcjonują w oparciu o sieć małych sklepów, tzw. dark stores, rozproszonych na terenie miasta, w celu skrócenia dystansu fizycznego i umożliwienie sprawnego dostarczenia zakupów na wybrany adres.

.

WMS to skrót od określenia Warehouse Management System - wyspecjalizowany magazynowy system informatyczny. Służy do codziennego zarządzania procesami magazynowymi w celu ich kontroli, optymalizacji i prawidłowego przepływu. System WMS może być częścią szerszego systemu ERP w formie modułu, ale częściej jest osobnym narzędziem, którym dysponują pracownicy odpowiadający za poprawną pracę magazynów firmowych.

White label jest to produkt lub usługa, której producentem i sprzedawcą są dwie różne firmy. Firma oferująca produkt swoim klientom nie jest jego producentem, ale sprzedaje go pod swoją marką. Istnieje wiele firm oferujących produkty white label innym firmom (np. kosmetyki) i zdarza się, że jeden produkt jest sprzedawany pod kilku lub kilkunastoma „szyldami”. Ten model jest często stosowany w przypadku produktów lub usług, które firma chce sprzedawać pod własną marką, bez ponoszenia kosztów związanych z ich produkcją. W porównaniu do produktów private label, model ten umożliwia ograniczenie kosztów.

Pojęcia User Experience (UX) i User Interface (UI) są ściśle związane z projektowaniem wizualnym stron internetowych, aplikacji webowych i mobilnych. Praca projektantów UX i UI wzajemnie uzupełnia się. UX polega na projektowaniu doświadczeń użytkownika podczas korzystania z witryny czy aplikacji. Do tego niezbędna jest wiedza dotycząca m.in. badania potrzeb, preferencji, nawyków użytkowników oraz zagadnień deweloperskich. UI design jest skoncentrowany wokół percepcji użytkownika. Celem projektanta UI jest stworzenie atrakcyjnej wizualnie, angażującej, dopasowanej do użytkownika i intuicyjnej witryny bądź aplikacji, z wykorzystaniem różnych technik projektowych.

TACOS to skrót od angielskiego określenia Total Advertising Cost of Sale - to wskaźnik zwrotu z inwestycji poniesionych w ramach kampanii reklamowej typu PPC (pay-per-click) prowadzonej w serwisie Amazon. Ta platforma sprzedaży internetowej posiada własne narzędzia do promocji, stąd wskaźnik TACOS został stworzony specjalnie na określenie zysków z prowadzonych działań reklamowych PPC w tym marketplace.

SEO to skrót angielskiego określenia Search Engine Optimisation. SEO oznacza zbiór metod optymalizacji witryny internetowej (serwisu, sklepu, produktu), w wyniku której osiąga się jak najwyższe pozycje w organicznych wynikach wyszukiwania. Do najbardziej popularnej wyszukiwarki w Europie i na świecie zalicza się Google, więc termin pozycjonowania (SEO) stosuje się najczęściej w odniesieniu do tego serwisu. Praktyka SEO obejmuje liczne działania, świadczone najczęściej przez specjalistów ds. pozycjonowania lub marketingu internetowego. Termin SEO stosuje się też wobec działań dotyczących optymalizacji listy produktów pod wyszukiwarkę marketplace, np. na Amazon. Działanie to wymaga znajomości środowiska danego marketplace, jednak cel jest ten sam – zaistnieć w jak najlepszych wynikach wyszukiwania pod określonymi słowami kluczowymi. Najlepiej na pierwszej pozycji.

ROPO to model zachowania konsumenta, który szuka w Internecie informacji o produkcie, ale zakupu dokonuje w sklepie tradycyjnym. W przypadku reverse ROPO, ten schemat jest odwrócony i konsument sprawdza produkty w sklepach tradycyjnych, ale zakupu dokonuje online. Badanie takich zachowań konsumenckich jest ważne dla sklepów internetowych, które chcą zrozumieć, które czynniki wpływają na odpływ klientów ze sklepu online do kanałów sprzedaży offline i na odwrót.

ROPO to skrót od określenia Research Online Purchase Offline.

ROI to skrót od angielskiego określenia Return on Investment. ROI to wskaźnik zwrotu z inwestycji, oceniający stopień jej efektywności. Pozwala określić skuteczność prowadzonych działań marketingowych w ramach całego planu reklamy i promocji (do określenia efektywności reklam można posłużyć się wskaźnikiem ROAS), określając kwotę zwrotu z danej inwestycji w odniesieniu do jej kosztów (wytworzenia i reklamy). Wynik ROI wyraża się w procentach.

ROAS to skrót angielskiego określenia Return on Advertisement Spend. ROAS to wskaźnik zwrotu z inwestycji w reklamę. Pozwala określić skuteczność prowadzonych kampanii reklamowych w odniesieniu do pozyskanego przychodu dla firmy z tej reklamy lub kampanii. Wskaźnik ROAS jest z powodzeniem wykorzystywany w reklamie internetowej, ponieważ zaawansowana analityka pozwala na dokładne oszacowanie wartości zwrotu z danego kanału promocji. Możliwe jest też stosowanie go w przypadku mediów offline, jak telewizja czy radio.

PPC to skrót od angielskiego określenia pay-per-click. PPC oznacza rodzaj kampanii reklamowej w Internecie, w której reklamodawca płaci wtedy, gdy użytkownik kliknie w daną reklamę. Model rozliczeń PPC jest najczęściej stosowany w przypadku reklam prowadzonych w wyszukiwarce internetowej, wyszukiwarce na marketplace, ale też w mediach społecznościowych, np. w systemie reklamowym Facebooka.

PIM to skrót od angielskiego określenia Product Information Management. PIM oznacza platformę internetową do zarządzania wszystkimi informacjami o produktach. Te specjalistyczne narzędzia przeznaczone dla firm są bazą danych potrzebną do prowadzenia sprzedaży w sklepach e-commerce, w marketplace’ach i innych kanałach dystrybucji. Korzyścią z wdrożenia systemu PIM jest możliwość aktualizacji informacji o produkcie w jednym narzędziu. Dzięki integracji, zaktualizowane dane są automatycznie przekazywane do zewnętrznych systemów sprzedaży. Systemy PIM ułatwiają więc pracę i zarządzanie, szczególnie w przypadku dużego, różnorodnego asortymentu i wielu kanałów sprzedaży.

One step checkout to angielskie określenie na końcowy proces realizacji zamówienia w sklepie internetowym. Polega na spłaszczeniu struktury procesu finalizacji zamówienia do jednej podstrony. Pozwala to przyspieszyć dokonanie zakupu przez klienta, umożliwia mu podgląd całego procesu zakupu w jednym miejscu. Dla sklepu pozwala zmniejszyć ryzyko porzucenia koszyka przez klienta.

Omnichannel to zbiór działań, które firma podejmuje w celu zapewnienia spójnych doświadczeń sprzedażowych klienta (customer experience) we wszystkich kanałach sprzedaży i komunikacji z klientem (online i offline). Strategia omnichannel zakłada obecność marki w wielu kanałach sprzedaży i komunikacji (social media, sklep internetowy, sklep stacjonarny, marketplace, targi itp.). W odróżnieniu od stgrategii multichannel, omnichannel zakłada wypracowanie spójnych doświadczeń klienta we wszystkich kanałach. Dzięki strategii omnichannel klienci mogą łatwo dokonywać zakupów online, odbierać produkty w sklepie stacjonarnym czy punkcie odbioru lub zamówić produkty online i zwrócić w sklepie stacjonarnym. Dla firm korzyścią z wdrożenia strategii omnichannel jest dotarcie z ofertą do większej grupy potencjalnych klientów, zwiększenie skuteczności działań promocyjnych i zwiększenie sprzedaży.

Multichannel, czyli strategia wielokanałowa, to podejście do sprzedaży i marketingu, w której w celu dotarcia do klientów firma wykorzystuje wiele kanałów dystrybucji i komunikacji. Jej zaletą jej możliwość do dotarcia do szerszej grupy odbiorców w porównaniu do oparcia strategii o jeden kanał marketingu lub sprzedaży. Wykorzystanie wielu kanałów pozwala też na dopasowanie komunikacji i procesu sprzedażowego do zmieniających się preferencji klientów oraz bieżących trendów. W odróżnieniu od strategii omnichannel, kanały wykorzystywane w strategii wielokanałowej działają od siebie niezależnie, a klienci mogą mieć różne doświadczenia (customer experience), w zależności od używanego kanału. Strategia multichannel nie wymaga więc tworzenia spójnej, jednolitej strategii. Uwaga poświęcana jest każdemu kanałowi z osobna a komunikaty mogą być dopasowane do każdego z nich indywidualnie.

Merchant to najprościej mówiąc – sprzedawca; angielskie określenie na podmiot (firmę, osobę) prowadzący sklep internetowy.

M-commerce oznacza sprzedaż i zakupy internetowe z wykorzystaniem urządzeń mobilnych (telefon, tablet). M-commerce daje klientom możliwość dokonywania zakupów w każdym miejscu i czasie z wykorzystaniem sklepów internetowych, platform sprzedażowych (marketplace) i mediów społecznościowych. Poza sprzedażą i zakupem produktów i usług, aplikacje m-commerce udostępniają też dokonywanie płatności mobilnych, przeglądanie katalogów produktów, porównywanie cen itp. M-commerce to skrót od angielskiego określenia mobile commerce.

Marketplace, czyli dosłownie „rynek”, to elektroniczna platforma sprzedażowa, w której kupujący mają dostęp do produktów od wielu sprzedawców w różnych kategoriach, definiowanych przez daną platformę. Sklepy marketplace dzielą się ze względu na zasięg: lokalny (na terenie jednego kraju) lub międzynarodowy (jedna platforma dostępna w kilkunastu czy kilkudziesięciu krajach), specjalizację  (marketplace horyzontalne i wertykalne) oraz na grupę docelową (marketplace B2B, B2C, C2C). Marketplace może działać na zasadzie aukcji, gdzie przedmioty są sprzedawane na podstawie ofert kupujących, lub sklepu internetowego, gdzie cena jest ustalana przez sprzedawcę. Marketplace pozwala tworzyć szeroką ofertę produktów i zróżnicowaną ofertę cenową, udostępnia proste i intuicyjne procesy transakcji i dostawy dla klientów. Z tego powodu jest najpopularniejszym sposobem na zakupy w Internecie w wielu krajach. Najbardziej znanymi przykładami marketplace’ów są Allegro, Amazon, OLX, eBay czy Etsy.

Listing to karta produktowa lub strona produktowa w sklepie internetowym lub na marketplace, prezentująca ofertę sklepu. Na jej zawartość składają się informacje o produkcie w formie tytułu, opisu, zdjęć i filmów oraz ceny. Umożliwia klientom zapoznanie się z najważniejszymi informacjami o produkcie.

Konwersja to określenie związane z marketingiem i sprzedażą. Odnosi się do użytkownika strony internetowej, sklepu internetowego, platformy zakupowej, serwisu społecznościowego, który dokonał zakupu bądź zrealizował inny cel określony przez sprzedawcę lub reklamodawcę (np. uzupełnił formularz kontaktowy w ramach kampanii reklamowej lub zarejestrował konto w sklepie).

GMV to skrót od angielskiego określenia Gross Merchandise Value, oznacza wskaźnik łącznej wartości sprzedanych towarów w danym okresie w kanałach e-commerce.

Green commerce to sposób prowadzenia handlu, w którym nadrzędnym celem jest zrównoważony rozwój i minimalizowanie negatywnego wpływu działalności sprzedażowej na środowisko naturalne. Polega na sprzedaży produktów i usług, które są produkowane i oferowane w sposób przyjazny środowisku, np. poprzez wykorzystanie ekologicznych materiałów, redukcję zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych w procesie produkcji.

Fulfillment odnosi się do procesu realizacji zamówienia i dostarczenia produktu do klienta, który jest wykonywany przez zewnętrzną firmę (outsourcing) na terenie kraju producenta lub za granicą. W tym modelu współpracy B2B firma-sprzedawca powierza firmie specjalizującej się w fulfillment proces realizacji złożonych zamówień i dostawy na adres klienta. Wartością dla przedsiębiorcy jest oszczędność zasobów w procesie kompleksowej realizacji zamówień, obsługa zwrotów oraz odciążenie magazynu, bowiem fulfillment umożliwia przechowywanie produktów w firmie realizującej wysyłki. Usługa fulfillment rozwinęła się wraz ze wzrostem popularności handlu internetowego (e-commerce). Popularnymi firmami świadczącymi tę usługę w Polsce są np. InPost i Omnipack.

Fintech to firma łącząca nowoczesne technologie ze światem finansów (fintechy nie są jednak bankami), kierująca swoje produkty i usługi do osób prywatnych i przedsiębiorstw. Fintechy opracowują różnorodne aplikacje, narzędzia internetowe związane m.in. z płatnościami, zarządzaniem finansami, wymianą walut, przelewami zagranicznymi, inwestowaniem itp. W handlu transgranicznym fintechy pomagają konsumentom w zakupie zagranicznym, oferując atrakcyjne kursy wymiany walut i proste płatności, a sprzedawcom – uproszczenie procedur płatności transgranicznych, co przyspiesza proces wprowadzenia produktów na zagraniczny rynek.

Feed produktowy to plik komputerowy zawierający informacje o produktach dostępnych u sprzedawcy internetowego. Przygotowywany w celu prowadzenia sprzedaży w internetowych platformach sprzedażowych lub promocji w serwisach reklamowych (np. Google, Facebook) oraz porównywarkach cenowych. Feed produktowy określa m.in. nazwy produktów, identyfikator produktu, markę, kategorie produktowe, cenę, cechy, pojemność i wagę czy inne cechy fizyczne i użytkowe produktu, zwane atrybutami. Przygotowuje się go na podstawie wytycznych platformy, w której prowadzona jest sprzedaż lub promocja – każdy serwis określa własne atrybuty, które powinny znaleźć się w feedzie. Wysoka jakość informacji zawartych w pliku zwiększa szansę na wyróżnienie oferty, pozyskanie ruchu na stronę sklepu internetowego lub stronę oferty w katalogu marketplace.

FBA i FBM to modele sprzedaży oferowane przez Amazon. FBA, czyli Fullfilment by Amazon, dotyczy procesu sprzedaży produktu, w którym Amazon przejmuje na siebie obowiązki związane z magazynowaniem produktu, zapakowaniem go, wysyłką do klienta na adres dostawy oraz obsługą zwrotu. W modelu Fullfilment by Merchant (FBM) takie obowiązki bierze na siebie sprzedawca, co wiąże się z koniecznością posiadania własnego magazynu i osób obsługujących wysyłkę paczek.

ERP jest zintegrowanym systemem informatycznym, służącym do zarządzania zasobami przedsiębiorstwa. System ERP umożliwia automatyzację procesów i integrację różnych obszarów działalności firmy w jednym programie komputerowym. Integracja modułów zapewnia płynny przepływ informacji w czasie rzeczywistym. Kilkunastu pracowników jednocześnie może wykonywać prace w systemie ERP. Przykładowymi modułami, które może integrować system ERP, są dane księgowe i finansowe, sprzedażowe, magazynowe, związane z produkcją, logistyką oraz administracją.

ERP to skrót od angielskiego określenia Enterprise Resource Planning.

EDI to skrót od Electronic Data Interchange, czyli elektronicznej wymiany danych. EDI jest to proces przesyłania zamówień oraz dokumentów handlowych (np. faktury, zamówienia) między dwoma systemami, bez konieczności ich ręcznego przepisywania. EDI jest często stosowane w handlu internetowym i pomaga usprawnić procesy sprzedaży oraz zarządzania danymi handlowymi.

Dropshipping to metoda prowadzenia sprzedaży internetowej, w której sklep internetowy lub sprzedawca na marketplace nie posiada fizycznie towarów. Sprzedawca korzysta z magazynu dostawcy lub producenta, któremu przekazuje zamówienia złożone przez jego sklep. Pakowanie i wysyłka odbywa się bezpośrednio z magazynu producenta, a więc sprzedawca nie pośredniczy w procesie realizacji zamówienia. Dzięki temu sklep internetowy nie ponosi kosztów związanych z przechowywaniem towarów. Nie musi posiadać też pracowników odpowiadających za pakowanie i wysyłkę. Zadaniem sklepu jest pozyskanie klienta poprzez marketing, sprzedaż, obsługa klienta oraz zarządzanie zwrotami towarów.

Customer journey to angielskie określenie dot. ścieżki klienta, czyli sumy wszystkich interakcji klienta z daną firmą podczas całej relacji określonej w czasie. Proces customer journey rozpoczyna się od pierwszego styku z firmą (np. poprzez zobaczoną reklamę), aż do ostatniego etapu, który może skończyć się przed lub po dokonaniu zakupu. Customer journey opracowuje się w celu zrozumienia klienta, jego potrzeb i celów oraz oczekiwań na każdym etapie styku z firmą, aby zaprojektować odpowiednie customer experience (CX).

Customer Experience (CX) to określenie na doświadczenia klienta podczas kupowania produktów lub korzystania z usług na stronie internetowej lub w sklepie internetowym. CX dotyczy wszystkich interakcji między klientem a firmą, od pierwszego wejścia na stronę, przez dokonanie zakupu, aż po obsługę posprzedażową. Dobrze zaprojektowany CX ułatwia proces zakupowy i buduje pozytywne wrażenia z kontaktu z daną firmą lub marką, dzięki temu firma zwiększa swoje szanse na powrót klienta w przyszłości.

Content marketing to strategia marketingowa, w której tworzy się i udostępnia wartościowe treści, w celu przyciągnięcia potencjalnych klientów (in-bound marketing) i zainteresowania swoją ofertą. W ramach content marketingu powstają różne rodzaje treści, takie jak artykuły na blogu, filmy, infografiki, podcasty, e-booki, a nawet memy i kreatywne posty w mediach społecznościowych.

CLV to wskaźnik pozwalający oszacować całkowitą wartość przychodu od danego klienta lub segmentu klientów z transakcji sprzedaży w danym przedziale czasowym. Wskaźnik CLV oblicza się mnożąc trzy wartości – średniej wartości zamówienia dokonanego przez danego klienta w danym okresie x ilość transakcji sprzedaży w danym okresie (zazwyczaj przez rok) x średnia długość trwania relacji handlowej (w latach).

Buy Box na Amazonie to obszar na stronie produktu, gdzie klienci mogą kliknąć przycisk "Dodaj do koszyka" lub "Kup teraz", aby dodać dany produkt do swojego koszyka lub dokonać zakupu. Na stronie produktu (np. telefonu komórkowego określonego modelu) często pojawia się wiele ofert od różnych sprzedawców. Jednak tylko jeden sprzedawca może otrzymać Buy Box, co oznacza, że ​​ma on swojego rodzaju „pierwszeństwo” wśród innych firm, oferujących ten sam produkt. Buy box jest narzędziem Amazona, który umożliwia większą sprzedaż firmie, której uda się go wygrać.

API to skrót od słów Application Programming Interface. API to rodzaj komputerowego tłumacza, który umożliwia aplikacjom komunikację między sobą. Dzięki niemu programy automatycznie przesyłają i odbierają informacje. API jest wykorzystywane m.in. w aplikacjach mobilnych lub serwisach internetowych.

Cross-dock to model logistyki magazynowej, który jest wykorzystywany w celu przyspieszenia procesu dystrybucji towarów. W magazynie cross-dock towar jest odbierany bezpośrednio z jednego transportu i przekazywany do kolejnego transportu, bez przechowywania go w magazynie na dłuższy czas.

Checkout to angielskie określenie na końcowy proces realizacji zamówienia w sklepie internetowym. Dotyczy zamówienia, które klient dodał do koszyka, a następnie podjął dodatkową aktywność w celu sfinalizowania zakupu. W procesie checkout użytkownik jest proszony o podanie dokładnych danych personalnych, adresu pocztowego, określenia sposobu płatności i realizacji dostawy, czy też akceptację regulaminu. Optymalizacja procesu checkout pozwala na zwiększenie sprzedaży w sklepie internetowym.

Spis treści

Spis treści

Prawo własności intelektualnej. Rodzaje i które z nich możesz chronić w swojej firmie?

Twoja firma wśród swoich aktywów ma co najmniej kilka praw własności intelektualnej. Każdego dnia posługujesz się nimi w codziennej pracy. Warto, byś je zidentyfikował, a docelowo – ochronił. Dowiedz się, które rodzaje praw własności intelektualnej możesz chronić w swojej firmie?

autor:
Urząd Patentowy RP

prawo własności intelektualnej

Znaki towarowe

Na pewno Twoim zasobem jest znak towarowy – jeden lub wiele. Znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.

Uzyskanie prawa wyłącznego na znak towarowy daje możliwość używania symbolu ®, co zwiększa wiarygodność przedsiębiorstwa oraz podnosi jego prestiż. Przedsiębiorcy tym samym wzmacniają swoją pozycję i przewagę konkurencyjną na rynku oraz kreują pozytywny wizerunek firmy. Prawo to również jest pewnego rodzaju narzędziem marketingowym wzmacniającym renomę przedsiębiorstwa i przyciągającym inwestorów. Identyfikacja przedsiębiorstwa ma szczególne znaczenie w przypadku wchodzenia na nowy i konkurencyjny rynek, gdzie zdobywanie klientów wiąże się bezpośrednio z budowaniem od podstaw wizerunku marki. Znak towarowy w dużej mierze traktowany jest jako najważniejszy środek ekspansji przedsiębiorstwa na rynku.

Znakiem towarowym, w rozumieniu ust. 1, może być w szczególności wyraz, włącznie z nazwiskiem, rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania, a także dźwięk.

W większości krajów znakami towarowymi mogą być również hasła, slogany reklamowe i nazwy. Spotykamy znaki na każdym kroku, na opakowaniach, przedmiotach codziennego użytku, na szyldach sklepów, w reklamach. Słynne znaki towarowe są warte miliony dolarów i rozpoznawane w najdalszych zakątkach świata (np. „Coca-Cola”). Są to tzw. znaki renomowane, a w polskiej ustawie wyróżniono również znaki powszechnie znane, np. w konkretnym regionie, w Polsce można wyróżnić np. Orlen, CCC, czy Wittchen.

Znaki towarowe zapewniają szeroki wachlarz środków ochrony prawnej. Właściciel ma prawo zakazać osobom trzecim używania znaku towarowego w obrocie handlowym. Dotyczy to nie tylko identycznego oznaczenia identycznych towarów i usług, lecz również podobnego oznaczenia podobnych produktów, o ile istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd odbiorców towarów i usług.

Jak ochronić swój znak towarowy?

Ochronę prawną znaku towarowego uzyskuje się przez jego rejestrację. Aby zarejestrować znak towarowy, powinieneś złożyć odpowiedni formularz zgłoszeniowy w krajowym lub regionalnym urzędzie ds. znaków towarowych. Proces rejestracji zazwyczaj przebiega szybko i bez zakłóceń.

Znaki towarowe chronimy na wybranym terytorium. Rozległość ochrony powinna być powiązana ze strategią biznesową Twojej firmy i planami działania na innych rynkach. W zależności od potrzeb zgłosić znak możesz w trzech trybach:

Okres ochrony obejmuje 10 lat – licząc od daty zgłoszenia i może być przedłużany na kolejne okresy 10-cioletnie pod warunkiem wnoszenia opłat. Okres ochrony może być skrócony na wniosek uprawnionego (rezygnacja z prawa) lub na wniosek osoby trzeciej (wniosek o unieważnienie prawa np. z powodu nieużywania znaku w okresie 5 lat od uzyskania prawa).

Znaki towarowe stanowią jedne z najpopularniejszych i najcenniejszych atutów przedsiębiorstwa. Mogą mieć ogromną wartość gospodarczą oraz duże znaczenie dla przedsiębiorstw. Więcej o znakach towarowych: https://uprp.gov.pl/pl/przedmioty-ochrony/znaki-towarowe

Patenty

Patent to prawo wyłączne udzielane na wynalazek, który jest nowy, posiada poziom wynalazczy i nadaje się do przemysłowego stosowania. Zapewnia on właścicielowi prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku, jego  wytwarzania, używania, oferowania na sprzedaż, sprzedawania lub importowania wytworu lub procesu opartego na opatentowanym wynalazku.

Patent jest udzielany przez krajowy urząd patentowy (w Polsce Urząd Patentowy RP), regionalny urząd patentowy reprezentujący grupę krajów (Europejski Urząd Patentowy – EPO) lub międzynarodowy w procedurze PCT udzielany przez WIPO . Patent udzielany jest na wynalazek na okres 20 lat, licząc od daty zgłoszenia, pod warunkiem wnoszenia corocznych opłat okresowych.

Dokumenty patentowe (zgłoszenia patentowe i/lub udzielone patenty) są publikowane przez urzędy patentowe na całym świecie i stanowią podstawowe źródło informacji o patentach. W rezultacie publiczne rejestry patentów i komercyjne bazy danych o patentach stanowią istotne i często unikalne źródło informacji technicznych, ponieważ wiele związanych z nimi wynalazków nie jest publikowanych w literaturze naukowej.

Jak zgłosić patent?

Zgłoszenie patentowe musi zostać złożone do właściwego krajowego lub regionalnego urzędu patentowego.

Aby poradzić sobie z kwestiami technicznymi i opracować skuteczną strategię ochrony własności intelektualnej, przedsiębiorca powinien rozważyć zatrudnienie pełnomocnika, który zajmie się przygotowaniem zgłoszenia i przeprowadzeniem firmy przez cały proces przyznawania patentu. Pełnomocnikiem w postępowaniu przed Urzędem Patentowym w sprawach związanych z dokonywaniem i rozpatrywaniem zgłoszeń oraz utrzymywaniem ochrony wynalazków może być rzecznik patentowy lub osoba świadcząca usługi transgraniczne w rozumieniu ustawy o rzecznikach patentowych. W przypadku osoby fizycznej pełnomocnikiem może być również współuprawniony, a także rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.

Zgłoszenie patentowe (wniosek patentowy) zawiera kilka elementów. Są to: opis wynalazku (przedmiotu zgłoszenia), zastrzeżenia patentowe, skrót opisu (zwany abstraktem) oraz ewentualnie rysunki. Zakres ochrony zależy od zastrzeżeń zawartych w zgłoszeniu. Więcej o wynalazkach i wzorach użytkowych: https://uprp.gov.pl/pl/przedmioty-ochrony/wynalazki-i-wzory-uzytkowe

Wzory użytkowe

Wzór użytkowy bywa nazywany często „małym patentem”. Rozwiązanie chronione jako wzór użytkowy musi mieć charakter techniczny i odnosić się do kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci (wytwory zdeterminowane przestrzennie). Ponadto wzór użytkowy musi być nowy, tzn. nie ujawniony w dostępnym stanie techniki na świecie, oraz użyteczny – musi pozwalać na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.

Prawo ochronne na wzór użytkowy udzielane jest na 10 lat. Wzory użytkowe, podobnie jak wynalazki, są chronione na określonym terytorium. Podobnie jak w przypadku wynalazków, wzory użytkowe można chronić w trzech trybach: krajowym, regionalnym i międzynarodowym.

Wzory przemysłowe

Termin „wzór przemysłowy” odnosi się do ozdobnych lub estetycznych aspektów produktu. Produkt może być chroniony jako wzór przemysłowy, jeśli spełnione zostaną określone przesłanki. Ochrona nie obejmuje aspektów technicznych lub funkcjonalnych produktu.

Aby zarejestrować wzór przemysłowy, zgłaszający musi dokonać zgłoszenia krajowego lub regionalnego w odpowiednim krajowym lub regionalnym urzędzie ds. własności intelektualnej.

Po zarejestrowaniu Twojego wzoru przemysłowego uzyskujesz wyłączne uprawnienie do czerpania z niego korzyści finansowych lub zawodowych na całym obszarze, na którym obowiązuje ochrona.  Ochrona wzoru przemysłowego różni się w zależności od kraju, w Polsce trwa co najmniej 5 lat z możliwością przedłużenia ochrony na kolejne okresy pięcioletnie (maksymalnie 25 lat).

Więcej o wzorach przemysłowych: https://uprp.gov.pl/pl/przedmioty-ochrony/wzory-przemyslowe

Topografie układów scalonych

Topografią układów scalonych jest rozwiązanie polegające na przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób, rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego.

Prawo z rejestracji topografii układów scalonych udzielane jest na okres 10 lat od końca roku, w którym została wprowadzona do obrotu lub zgłoszona do Urzędu Patentowego RP (w zależności od tego, który z tych terminów upływa wcześniej).

Więcej o topografiach układów scalonych: https://uprp.gov.pl/pl/przedmioty-ochrony/topografie-ukladow-scalonych

Oznaczenia geograficzne

Oznaczenia geograficzne odgrywają szczególną rolę przede wszystkim w marketingu handlowym. Producenci, którzy wykorzystują je do oznaczania swoich produktów, podkreślają w ten sposób związek produktu z danym krajem, regionem lub miejscowością, co często jest dla kupującego głównym czynnikiem podczas wyboru towaru.

Oznaczenia geograficzne znajdują zastosowanie przy oznaczaniu produktów przemysłowych i rolnych. Oznaczeniem geograficznym jest oznaczenie słowne odnoszące się bezpośrednio albo pośrednio do nazwy miejsca, regionu, kraju, z którego pochodzi dany towar (oznaczenie zawiera element nazwy regionu czy miasta). Prawo z rejestracji przyznawane jest oznaczeniom na towary, które są silnie identyfikowane z danym regionem czy miejscem, i których dobra jakość oraz pozytywna opinia kojarzone są z pochodzeniem geograficznym. Zgłoszenia nie może dokonać pojedynczy przedsiębiorca, tylko np. organizacja lub organ administracji samorządowej.

Prawo z rejestracji oznaczenia geograficznego udzielane jest bezterminowo.

Oznaczenia geograficzne należy zgłaszać w:

1 grudnia 2025 r. zmieni się system ochrony oznaczeń geograficznych na produkty rzemieślnicze i przemysłowe. Nowe przepisy wprowadzą jednolite zasady ochrony produktów rzemieślniczych na poziomie europejskim. Stanowią one szansę dla wielu rodzimych podmiotów na wyróżnienie swoich wyrobów i zwiększenie międzynarodowej rozpoznawalności. Więcej o oznaczeniach geograficznych: https://uprp.gov.pl/pl/przedmioty-ochrony/oznaczenia-geograficzne

Tajemnica przedsiębiorstwa

Tajemnicą przedsiębiorstwa jest każda informacja, która ma dla firmy wartość handlową na tyle istotną, że nie jest ona ujawniana. Za tajemnicę przedsiębiorstwa można uznać każdą informację, od technicznego know-how i bazy klientów po informacje finansowe, strategie marketingowe itp.

Tajemnice przedsiębiorstwa są często opisywane jako góra lodowa, której widocznym wierzchołkiem są patenty. Startup może być w posiadaniu ogromnego zasobu informacji poufnych, z których część może potencjalnie zostać opatentowana, ale wszystkie, jeśli zostaną zachowane w tajemnicy, mogą zostać zakwalifikowane jako tajemnice przedsiębiorstwa i podlegać ochronie. Ze względów strategicznych startup może zdecydować się na utrzymanie w tajemnicy swoich informacji, które mogą zostać opatentowane, ponieważ w celu złożenia zgłoszenia patentowego będzie musiał upublicznić te informacje. Informacje, które zostały ujawnione w trakcie składania zgłoszenia patentowego lub z innych powodów, nie są już uznawane za tajemnice przedsiębiorstwa.

Więcej o tajemnicach przedsiębiorstwa: https://tiny.pl/c9dtk

Prawa autorskie

Prawa autorskie są najpowszechniejszymi z szeroko rozumianych praw własności intelektualnej. Prowadząc działalność gospodarczą, pewnie nie zdajesz sobie sprawy, jak wiele utworów może powstawać w trakcie Twojej normalnej aktywności. Nawet utwory, które powstają w sposób nieświadomy, są chronione prawem autorskim – powinieneś wiedzieć, jakie prawa posiadasz i jak je chronić!

Prawo autorskie przyznaje autorom, kompozytorom, programistom komputerowym, projektantom stron internetowych i innym twórcom ochronę prawną ich twórczości literackiej, artystycznej, dramatycznej i innej, którą zwykle określa się mianem „utworów”. Prawo autorskie chroni wiele różnych oryginalnych utworów, w tym książki, czasopisma, gazety, muzykę, obrazy, fotografie, rzeźby, architekturę, filmy, programy komputerowe, gry wideo i oryginalne bazy danych. Chroni ono jednak tylko sposób wyrażenia pomysłu, nie chroni natomiast idei ani koncepcji leżącej u jego podstaw. Jest to bardzo ważne rozróżnienie. Jeśli pomysł zostanie wyrażony w inny sposób, jest mało prawdopodobne, że naruszy on prawa autorskie twórcy.

Prawo autorskie daje autorowi lub twórcy szereg praw wyłącznych do jego utworu przez okres ustalony w przepisach krajowych. W wielu krajach, w tym w Polsce prawa autorskie majątkowe obowiązują przez okres życia autora plus 70 lat; w niektórych krajach okres ten jest dłuższy. Prawa te umożliwiają autorowi kontrolę nad ekonomicznym wykorzystaniem jego utworu na wiele sposobów oraz zapewniają otrzymanie wynagrodzenia. Prawo autorskie stanowią również „prawa osobiste”, które chronią m.in. reputację twórcy.

Prawo autorskie chroni utwory, czyli takie wytwory działalności twórczej człowieka, które mają indywidualny charakter i są ustalone w jakiejkolwiek postaci. Ochrona prawno-autorska jest niezależna od wartości, przeznaczenia czy sposobu wyrażenia utworu.

PAMIĘTAJ! Prawa autorskie powstają samoistnie z chwilą ustalenia utworu. Nie musisz podejmować w tym zakresie żadnych działań – wystarczy, że stworzysz coś oryginalnego!

Co może być przedmiotem prawa autorskiego?

Prawa autorskie dzielimy na:

Prawa autorskie osobiste są nierozerwalnie związane z osobą twórcy i przez to nie mogą być przeniesione na inne osoby. Jako przykład praw autorskich osobistych można wskazać prawo do autorstwa utworu (wskazania jako twórcy) czy prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności.

Z kolei autorskie prawa majątkowe mają charakter ekonomiczny. Składają się na nie wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Prawa te możesz jako twórca przenieść (odpłatnie lub całkowicie za darmo) na inne osoby. Możesz też je nabyć w szczególny sposób, który przewidują przepisy prawa, np. jako pracodawca w stosunku do utworów swoich pracowników, które powstają w ramach wykonywania ich obowiązków pracowniczych (utwór pracowniczy).

Ile trwa ochrona?

Jeśli jesteś twórcą, pamiętaj, że prawa autorskie majątkowe do utworu będą trwały jeszcze przez 70 lat po śmierci jego autora. Jeśli zaś byłeś współautorem utworu, czas ten będzie się liczyć od dnia śmierci ostatniego ze współautorów.

Jaki jest zakres terytorialny ochrony?

Warto widzieć, że prawa autorskie do utworów są chronione nie tylko w kraju, w którym powstał konkretny utwór. Rzeczpospolita Polska, podobnie jak blisko 180 innych krajów, podpisała międzynarodową Konwencję berneńską o ochronie dzieł literackich i artystycznych, która gwarantuje ochronę praw autorskich we wszystkich umawiających się państwach – stronach konwencji. Jeśli więc stworzysz utwór w Polsce, może być on chroniony także w Niemczech, Francji, a nawet w Australii. W odróżnieniu od praw własności przemysłowej prawo autorskie praktycznie nie zna granic.

Jeśli działasz w branży kreatywnej, istotne znacznie mogą mieć dla Ciebie także prawa pokrewne prawu autorskiemu, takie jak prawa do wideogramów czy fonogramów albo prawa do artystycznych wykonań utworów. One także są chronione, choć na nieco innych zasadach. Więcej o prawach autorskich: https://tiny.pl/c9dtk

Dlaczego warto chronić własność intelektualną?

Tworzenie nowych rozwiązań, produktów i usług oraz działania marketingowe wymagają znacznych nakładów. Pozbawione ochrony przedmioty własności intelektualnej mogą zostać wykorzystane przez konkurencję, pozostawiając ich twórców i właścicieli bez należytego wynagrodzenia. Warto zatem zadbać o ochronę własności intelektualnej i uwzględnić ją w strategii biznesowej firmy, aby chronić swój dorobek i korzystać z niego do budowania pozycji na rynku. Pomimo kosztów związanych z uzyskaniem i utrzymaniem praw wyłącznych długofalowe korzyści z nich są warte wysiłku.

Ponadto w perspektywie całej gospodarki właściwa ochrona własności intelektualnej stymuluje rozwój wszystkich sektorów oraz zachęca twórców i wynalazców do podejmowania nowych działań, pozwalając im zarabiać i w ten sposób przyczyniając się do rozwoju innowacji. Ochrona własności intelektualnej w znacznym stopniu ogranicza działania nieuczciwej konkurencji oraz pozwala na zbudowanie stabilnego wizerunku firmy wartej zaufania.

Najnowsze artykuły

Lokalny numer telefonu

„Halo, tu Twój klient!” O znaczeniu lokalnych numerów telefonu w ekspansji zagranicznej

Przygotowanie

Wejście na nowy rynek to znacznie więcej niż tłumaczenie strony i dostosowanie płatności. Jednym z często pomijanych, a niezwyk...

prawo własności intelektualnej

Prawo własności intelektualnej. Rodzaje i które z nich możesz chronić w swojej firmie?

Regulacje prawne

Twoja firma wśród swoich aktywów ma co najmniej kilka praw własności intelektualnej. Każdego dnia posługujesz się nimi w codzie...

własność intelektualna

Czym jest własność intelektualna i dlaczego warto ją chronić w e-commerce?

Przygotowanie

Zanim zaczniesz oferować swoje usługi i towary na rynkach zagranicznych, zadbaj o ich ochronę oraz o ochronę Twojej firmy (jako...